Η κυριαρχία των χημικών φαρμάκων στον χώρο της Κλασσικής Ιατρικής, πολλά από τα οποία παρά την αποτελεσματικότητά τους παρουσιάζουν διαφόρου βαθμού παρενέργειες, έδωσε ώθηση στην ανάπτυξη της Εναλλακτικής Ιατρικής, η οποία αποσκοπεί στην θεραπεία του ασθενούς μόνο με ουσίες φυτικής προέλευσης και φυσικές.
Το 1850, το 80% των φαρμάκων της κλασσικής φαρμακοποιίας προέρχονταν από φυτά. Σήμερα, με την κυριαρχία της χημικής φαρμακοβιομηχανίας, μόλις το 20-30% των φαρμάκων, που χρησιμοποιεί η ιατρική παρασκευάζεται από φυτά.Τα παραδοσιακά θεραπευτικά συστήματα είναι πολλά και περιλαμβάνουν την κινέζικη παραδοσιακή θεραπευτική, την ayurveda, την ομοιοπαθητική. Στον χώρο αυτό εντάσσονται και παραδοσιακές θεραπευτικές πρακτικές που δεν χρησιμοποιούν καθόλου φάρμακα όπως ο βελονισμός. Η δημοτικότητα του βελονισμού παρουσίασε σύμφωνα με ορισμένες μελέτες πτώση κατά τα τελευταία χρόνια λόγω της μετάδοσης λοιμώξεων όπως το aids, από κακά αποστειρωμένες βελόνες που χρησιμοποιούσαν ασυνείδητοι επαγγελματίες.
Παρά την κατά κόρον καταχρηστική χρησιμοποίηση του όρου εναλλακτική ιατρική από μη ιατρούς και από αμφιβόλου ποιότητας επαγγελματίες, η Εναλλακτική Ιατρική μοιράζεται τον ίδιο σκεπτικισμό με την Κλασσική Ιατρική για θεραπευτικά συστήματα, που δεν έχουν αξιολογηθεί με αυστηρές επιστημονικές μεθόδους. Η έλλειψη καλά σχεδιασμένων κλινικών μελετών που να αξιολογούν τις φυσικές θεραπευτικές μεθόδους, οφείλεται κυρίως σε έλλειψη χρηματοδοτών.
Το χημικό φάρμακο, για να κυκλοφορήσει στην αγορά, υπόκειται σε αυστηρότατους ελέγχους που διαρκούν πολλά χρόνια, περιλαμβάνουν παραδοσιακές πρακτικές, όπως δοκιμασίες σε πειραματόζωα και κοστίζουν, σύμφωνα με υπολογισμούς, περίπου 500 εκατομμύρια δολάρια ανά προϊόν, κόστος το οποίο καλύπτεται σε μεγάλο βαθμό από τις χημικές φαρμακοβιομηχανίες. Παρά τους αυστηρούς ελέγχους σύμφωνα με στατιστικές μελέτες που έγιναν στην Αμερική, το 3% των νοσηλειών στις ΗΠΑ οφείλονται σε γνωστές παρενέργειες φαρμάκων, ενώ περίπου 7000 αμερικανοί πεθαίνουν ετησίως από φάρμακα, θάνατοι που οφείλονται εν μέρει σε κακή χρήση ή κακή ιατρική παρακολούθηση.Οι φυσικές ουσίες και τα βότανα έχουν χαμηλότερα συχνά περιθώρια κέρδους για τις εταιρείες παραγωγής και τυποποίησης. Η διάθεσή τους ως τρόφιμα ή συμπληρώματα, παρακάμπτει τα υψηλά κόστη καλά σχεδιασμένων μελετών που απαιτούν οι οργανισμοί έγκρισης φαρμάκων, ενώ η δυνατότητα άμεσης διαφήμισης απευθείας στον καταναλωτή, που δίδεται από την νομοθεσία στα φυτικά σκευάσματα, αυξάνει την οικονομική απόδοση κατά την πώληση. Λόγω της μη υπαγωγής των σκευασμάτων αυτών στην νομοθεσία περί φαρμάκων, που γίνεται συχνά για λόγους καλύτερης εμπορικής διάθεσης, υπάρχουν επιπροσθέτως, ελαττωμένοι έλεγχοι τυποποίησης από τους αρμόδιους ελεγκτικούς φορείς. Η τυποποίηση αφορά, το εάν το συμπλήρωμα διατροφής περιέχει, συγκεκριμένη ποσότητα δραστικού βοτάνου ή φυτικής ουσίας και εάν είναι καθαρό προσμίξεων. Η άγνοια, που χαρακτηρίζει πολλούς σύγχρονους ιατρούς και αφορά την ιατρική χρήση φυσικών ουσιών και βοτάνων, καθώς και η ύπαρξη αντίστοιχου εκπαιδευτικού κενού σε πολλές ιατρικές σχολές, οφείλονται πολλές φορές τόσο σε διαπλεκόμενα με την χημική φαρμακοβιομηχανία συμφέροντα του ιατρικού κατεστημένου, όσο και στους διαφορετικούς όρους που διέπουν την εμπορική διάθεση των ουσιών αυτών σε σχέση με το φάρμακο, όροι, οι οποίοι συνοπτικώς προαναφέρθηκαν. Σύμφωνα με εκτιμήσεις ποσοστό κάτω από 1% των γνωστών φυτών που υπάρχουν στον πλανήτη έχουν αξιολογηθεί επιστημονικώς. Το τοπίο στον τομέα αυτό σταδιακά μεταβάλλεται. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε στις ΗΠΑ, το ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ, το οποίο χρηματοδοτείται από εθνικά και ιδιωτικά κεφάλαια, και ασχολείται εντατικώς από το 2000 με την πραγματοποίηση καλά σχεδιασμένων κλινικών ερευνών που αφορούν τις θεραπευτικές και τοξικές ιδιότητες των βοτάνων, σε συνεργασία με Πανεπιστήμια διεθνούς φήμης. Ανάλογα κέντρα επιστημονικών μελετών και συνεργασίας έχουν συγκροτηθεί και στην Ευρώπη.
Στα πλαίσια αυτά έχει διαπιστωθεί μετά από έρευνες η ηπατοτοξική δράση διαφόρων φυσικών ουσιών, όπως του chaparral και η θεραπευτική δράση και η ασφάλεια άλλων όπως του glucosamine sulphate.Οι εναλλακτικές μέθοδοι μπορούν να χρησιμοποιηθούν συμπληρωματικά σε νοσήματα, στα οποία η συμβατική φαρμακολογική αντιμετώπιση απαιτεί υψηλές δόσεις χημικών φαρμάκων και συντελούν στην μείωση της δοσολογίας τους. Εφαρμόζονται επίσης εναλλακτικά σε νοσήματα, στα οποία οι παρενέργειες από την μακροχρόνια χρήση του χημικού φαρμάκου υπερβαίνουν το όφελος. Βοηθούν τον οργανισμό να προσαρμοστεί σε νέες συνθήκες, οι οποίες δεν αποτελούν νοσηρές καταστάσεις, όπως είναι η εμμηνόπαυση. Συντελούν στην αντιμετώπιση προβλημάτων, όπως είναι η πολυφαρμακία, η αντίσταση των μικροβίων στα αντιβιοτικά, οι τοξικές παρενέργειες φαρμάκων.
Ο διαχωρισμός της ιατρικής επιστήμης σε εναλλακτική και κλασσική ιατρική, είναι σε μεγάλο βαθμό τεχνητός για τον μάχιμο κλινικό ιατρό, που δεν συμβιβάζεται με τη μετριότητα και του οποίου το τελικό στοίχημα, είναι η επίτευξη της μέγιστης, συνολικά, ποσότητας και ποιότητας ζωής για τα άτομα, την ευθύνη της ζωής των οποίων αναλαμβάνει, χωρίς προκαταλήψεις. Παράλληλα όμως, οι εναλλακτικές θεραπευτικές πρακτικές, δεν δύνανται να εφαρμοστούν καθολικά σε όλους τους ασθενείς και σε όλες τις ασθένειες. Οι εναλλακτικές θεραπείες δρουν ελάχιστα ή καθόλου όταν υπάρχει έντονη λειτουργική διαταραχή του αμυντικού συστήματος, η οποία οφείλεται σε σημαντική φθορά του χρόνου, σε ανθυγιεινή ζωή και καταχρήσεις, σε κακή κληρονομικότητα, σε σοβαρούς ψυχολογικούς παράγοντες ή σε σοβαρό χρόνιο νόσημα, σε περιπτώσεις μάλιστα σοβαρής αλλοίωσης του οργανισμού όπως σε ορισμένα καρκινώματα, η υποκατάσταση της χημικής θεραπείας από εναλλακτικές πρακτικές, μπορεί να είναι επικίνδυνη.
Τι πρέπει επίσης να γνωρίζετε:
1. Οι εναλλακτικές θεραπευτικές πρακτικές, δρουν φυσικά, πιο βαθμιαία από το χημικό φάρμακο και σε βάθος, γεγονός που απαιτεί συχνά περισσότερο χρόνο από το χημικό φάρμακο για την εμφάνιση ορατών αποτελεσμάτων, ενώ χρειάζονται αρκετές φορές υψηλού βαθμού διατροφική πειθαρχία ή αλλαγές σε ορισμένες συνήθειες της καθημερινότητας. Έτσι δεν απευθύνονται σε ανυπόμονους ασθενείς, οι οποίοι απαιτούν άμεση απελευθέρωση από τα συμπτώματά τους, σε ασθενείς που δεν έχουν αυτοπειθαρχία, σε ασθενείς που δεν έχουν συνειδητοποιήσει την βλαπτική μακροπρόθεσμη δράση της πολυφαρμακίας δίδοντας έμφαση σε βραχυπρόθεσμα θεραπευτικά αποτελέσματα.
2. Η εναλλακτική θεραπεία απαιτεί συνήθως πιο στενή κλινική παρακολούθηση, γιατί τροποποιείται με δυναμικό τρόπο, ανάλογα με την κλινική ανταπόκριση του αμυντικού συστήματος και των συμπτωμάτων.
३. Η εναλλακτική θεραπεία δεν δρα στο σύμπτωμα, αλλά συνολικά στον οργανισμό, λόγω δράσεων στην ικανότητα άμυνας του οργανισμού. Αυτό σημαίνει ότι έχει ολιστικούς στόχους, επιδρά συνολικά στον οργανισμό, έτσι ώστε να είναι καλύτερα. Η βελτίωση κρίνεται με όρους βελτίωσης του συνόλου των συμπτωμάτων, που εμφανίζετε ως οργανισμοί και όχι των μεμονωμένων συμπτωμάτων για τα οποία προσέρχεστε.
Τα φυσικά φάρμακα που χρησιμοποιεί η Εναλλακτική Ιατρική στην κλινική πράξη είναι τα ομοιοπαθητικά φάρμακα και τα φάρμακα που αποτελούνται από σκευάσματα φυτικών ουσιών και βοτάνων.
Ιατρός Ειδική Παθολόγος