Αδυνάτισμα: Τι πρέπει να ξέρετε;

Είναι εποχή που πολλοί από εμάς μπαίνουμε στη διαδικασία της απώλειας κάποιων περιττών κιλών. Στη διάρκεια αυτής της προσπάθειας είναι πιθανό να βρεθούμε αντιμέτωποι με τα παρακάτω ερωτήματα:

Με τι ρυθμό πρέπει θα αδυνατίζω;

Σχεδόν όλοι όσοι ξεκινούν δίαιτα, επιθυμούν την ταχύτατη απώλεια βάρους. Ωστόσο κάτι τέτοιο δεν είναι ούτε επιθυμητό, ούτε υγιεινό για το σώμα και για το ρυθμό του μεταβολισμού. Σύμφωνα με τους ειδικούς ο ρυθμός της απώλειας βάρους πρέπει να είναι αργός, της τάξεως του ½ -1 κιλού / εβδομάδα. Με αυτό τον τρόπο επιτυγχάνεται η σωστή θρέψη του οργανισμού. Άλλωστε, ο κυριότερος στόχος μιας δίαιτας είναι η απώλεια όχι απλά βάρους, αλλά λιπώδους ιστού, με τη μικρότερη δυνατή απώλεια μυϊκού ιστού και υγρών. Αυτός είναι ο δεύτερος λόγος που ο ρυθμός απώλειας βάρους δεν πρέπει να είναι ταχύς – με δεδομένο ότι το λίπος καίγεται με αργό ρυθμό (ένα κιλό λίπους απαιτεί 7000-7500 θερμίδες για να μεταβολισθεί). Γι’ αυτό και οι δίαιτες που υπόσχονται γρηγορότερη απώλεια βάρους, π.χ., κατά δύο ή περισσότερα κιλά την εβδομάδα, πρέπει να αποφεύγονται, επειδή δεν συμβάλλουν στην απώλεια λίπους αλλά κυρίως στη – μη επιθυμητή – μείωση του μυϊκού ιστού.

Γιατί τα πρώτα κιλά χάνονται ευκολότερα;

Οι περισσότεροι που ξεκινούν δίαιτα παρατηρούν ότι την πρώτη εβδομάδα, ίσως και τις αμέσως επόμενες, τα κιλά χάνονται γρηγορότερα. Αυτό συμβαίνει επειδή το σώμα μας είναι «προγραμματισμένο» έτσι ώστε μόλις αντιλαμβάνεται ότι υποσιτίζεται, αρχίζει να καίει περισσότερο μυϊκό ιστό και λιγότερο λίπος. Έτσι, στην αρχή η ζυγαριά σας ανταμείβει περισσότερο μεν, αλλά στην ουσία αυτό συμβαίνει λόγω της απώλειας νερού, γλυκογόνου και μυϊκού ιστού και όχι επειδή χάνετε το «κακό» λίπος. Αρκεί να πούμε ότι από τα πρώτα κιλά που χάνετε μόνο το 25% είναι λίπος. Για αυτό και πρέπει να αποφεύγετε τις συχνές δίαιτες που οδηγούν στην όλο και μεγαλύτερη απώλεια της μυϊκής σας μάζας, αφού είναι οι μύες αυτοί που καταστρέφονται.

Γιατί μετά την αρχική απώλεια βάρους μειώνεται ο ρυθμός αδυνατίσματος;

Αυτό συμβαίνει επειδή μετά τα πρώτα κιλά που χάνονται, ο οργανισμός αρχίζει να αντιστέκεται στη περαιτέρω μείωση του βάρους. Ένας ακόμη λόγος του μειωμένου ρυθμού απώλειας βάρους είναι ότι επιτέλους το σώμα σας αρχίζει να καίει το λίπος, το οποίο, όπως ήδη ειπώθηκε παραπάνω, καίγεται με αργό ρυθμό. Ωστόσο, μπορείτε να επισπεύσετε και πάλι τον ρυθμό απώλειας βάρους! Το μυστικό είναι απλό. Δεν χρειάζεται να μειώσετε κι άλλο τις ποσότητες που τρώτε, αλλά να ασχοληθείτε με μια μορφή σωματικής δραστηριότητας της αρεσκείας σας. Με αυτό τον τρόπο αυξάνετε τις θερμίδες που καίτε μέσω της άσκησης. Παράλληλα τονώνετε το μυϊκό σας σύστημα με αποτέλεσμα να αυξάνονται οι θερμίδες που καίει το σώμα σας σε κατάσταση ηρεμίας.

Πόσες θερμίδες πρέπει να προσλαμβάνω την ημέρα για να αδυνατίσω;

Αρχικά πρέπει να υπολογίσετε, με τη βοήθεια του διαιτολόγου σας, τις θερμίδες που χρειάζεστε για να διατηρήσετε το βάρος σας. Εν συνεχεία θα αφαιρέσετε από το νούμερο που βρήκατε περί τις 700 – 800 θερμίδες, με μέγιστο όριο τις 1000 θερμίδες. Ο αριθμός που θα βρείτε αντιπροσωπεύει τις θερμίδες που θα πρέπει να καταναλώνετε καθημερινά για να αδυνατίσετε. Για να κάνετε την παραπάνω αφαίρεση λοιπόν, πρέπει να υπολογίσετε πόσες θερμίδες χρειάζεστε καθημερινά για να μείνετε στα κιλά σας. Αυτό θα το βρείτε μετρώντας αρχικά το βασικό μεταβολισμό σας (δηλαδή τις θερμίδες που έχει ανάγκη το σώμα σας για να επιτελέσει τις βασικές του λειτουργίες). Στη συνέχεια θα προσθέσετε στο νούμερο που βρήκατε τις θερμίδες που καίτε ημερησίως με βάση τη σωματική σας δραστηριότητα.

Υπάρχει ένα κατώτερο επιτρεπτό όριο θερμίδων;

Σε κάθε περίπτωση η δίαιτα που θα ακολουθήσετε δεν πρέπει να είναι κάτω από 1500 θερμίδες, ούτως ώστε να εξασφαλίζεται η πρόσληψη των απαραίτητων θρεπτικών συστατικών για την εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού σας. Σε ορισμένες περιπτώσεις – κατ’ εξαίρεση – μια δίαιτα μπορεί να είναι 1200 θερμίδων π.χ., όταν σχεδιάζεται για μια μικρόσωμη γυναίκα, για την οποία αυτός ο αριθμός θερμίδων κρίνεται επαρκής ούτως ώστε να καλύψει τις διατροφικές της ανάγκες. Γι’ αυτό και η πιο αυστηρή δίαιτα είναι των 1500 θερμίδων.

Πρέπει να κόψω τη ζάχαρη;

Για πολλούς ο περιορισμός της ζάχαρης είναι το πρώτο βήμα για να επιτύχουν την επιθυμητή απώλεια βάρους. Ένας τέτοιος περιορισμός είναι όντως απαραίτητος, χωρίς όμως να είναι και ο πιο σημαντικός. Ας μην ξεχνάμε ότι 1 γραμμάριο υδατάνθρακα (ζάχαρης) αποδίδει 4 θερμίδες, ενώ 1 γραμμάριο λίπους 9 θερμίδες. Έτσι, το να περιορίσει κάποιος τη ζάχαρη (δηλαδή τα αναψυκτικά, τα γλυκά, τους έτοιμους χυμούς, τον γλυκό καφέ) είναι σαφώς ένα χρήσιμο βήμα, παράλληλα όμως, απαιτείται και ο περιορισμός των λιπαρών τροφών (τηγανητά, βούτυρο, αλλαντικά κλπ.). Αν μάλιστα αναλογιστείτε ότι σε πολλές περιπτώσεις τα τρόφιμα που περιέχουν ζάχαρη περιέχουν και λίπος (π.χ., πάστες, κρουασάν, μπισκότα), τότε αντιλαμβάνεστε ότι συχνά ο ένας στόχος (περιορισμός της ζάχαρης) επικαλύπτει και τον άλλο (περιορισμός του λίπους).

Τελικά τι θα πρέπει να «κόψω» από τη διατροφή μου;

Ένα σωστό πρόγραμμα αδυνατίσματος περιέχει όλα τα τρόφιμα. Υπάρχουν όμως κάποιες τροφές που καλό είναι να αποφεύγονται, κυρίως επειδή θεωρούνται επιβαρυντικές για την υγεία. Για να δείτε λοιπόν ένα ικανοποιητικό αποτέλεσμα στη ζυγαριά σας και παράλληλα να διασφαλίσετε την υγεία σας, καλό να μην καταναλώνετε τρόφιμα πλούσια σε λίπος όπως τα τηγανιτά, οι πίτες, οι κροκέτες και τα πανέ, τα αλλαντικά από χοιρινό, τα τρόφιμα με πολλή ζάχαρη όπως τα γλυκά καθώς και τις κονσέρβες και τα προμαγειρεμένα ή προτηγανισμένα τρόφιμα – δηλαδή προϊόντα που έχουν υποστεί επεξεργασία ή / και περιέχουν πολλά συντηρητικά (αλάτι, χρωστικές κλπ).

Πρέπει να κάνω και γυμναστική;

Για να πετύχετε την μείωση του βάρους μέσα από τη δίαιτα και να προστατεύσετε το μυϊκό ιστό σας, είναι σημαντικό να καθιερώσετε την τακτική άσκηση. Δεν είναι απαραίτητο να περιμένετε πρώτα να χάσετε βάρος και μετά να αρχίσετε γυμναστική. Επίσης δεν είναι σωστό να θεωρείτε ως μόνη επιλογή το γυμναστήριο. Κάθε μορφής δραστηριότητα που αυξάνει τον καρδιακό σας ρυθμό όπως με το περπάτημα, το τρέξιμο, το ποδήλατο ή η κολύμβηση θα σας βοηθήσουν εξίσου στην προσπάθεια σας. Μην ξεχνάτε ότι η άσκηση σημαίνει περισσότερες καύσεις, προστασία των μυών αλλά και εκτόνωση. Σε όλες σχεδόν τις μελέτες παρατηρήθηκε μεγαλύτερη απώλεια βάρους όταν η δίαιτα συνδυαζόταν με κάποιου βαθμού αύξηση της φυσικής δραστηριότητας .

Μια δίαιτα – αστραπή δεν είναι η καλύτερη επιλογή για την απώλεια βάρους;

Όχι. Για την ακρίβεια είναι μια από τις χειρότερες επιλογές που μπορείτε να κάνετε. Για να είστε σίγουροι ότι μία δίαιτα είναι κατάλληλη για εσάς θα πρέπει να σχεδιαστεί με βάση το βάρος, την ηλικία, το φύλο, τα επίπεδα της σωματικής σας δραστηριότητας και το βασικό σας μεταβολισμό. Πρέπει δηλαδή να ελέγξετε αν η δίαιτα καλύπτει τις πρωτεϊνικές και τις θερμιδικές ανάγκες σας αλλά και αν ταιριάζει στο τρόπο ζωής σας.

Πώς δεν θα ξαναπαχύνω μετά τη δίαιτα;

Το σημαντικότερο βήμα μετά τη δίαιτα, είναι η υιοθέτηση του τρόπου διατροφής που μάθατε να ακολουθείτε κατά τη διάρκεια της δίαιτας. Το γεγονός ότι το 90% όσων χάνουν βάρος το ξαναπαίρνουν, οφείλεται κυρίως στο ότι μετά τη δίαιτα ξαναγυρνούν αυτόματα στις παλιές κακές διατροφικές συνήθειες και σταματούν την όποια φυσική δραστηριότητα είχαν ξεκινήσει. Γι’ αυτό μετά τη δίαιτα είναι σημαντικό να μην παραλείπετε γεύματα, να συμπληρώνετε καθημερινά το πιάτο σας με λαχανικά και φρούτα, να μην τσιμπολογάτε λιπαρά σνακ μεταξύ των γευμάτων, να αποφεύγετε τη ζάχαρη και τα γλυκά, να χρησιμοποιείτε ελαιόλαδο με μέτρο, να πίνετε άφθονα υγρά (το νερό, το γάλα, οι χυμοί, το τσάι ακόμη και ο καφές σε μικρές ποσότητες βοηθούν στην ενυδάτωση του οργανισμού σύμφωνα με τις νεότερες συστάσεις του 2004 και να περπατάτε).

Δημοσθενόπουλος Χαρίλαος

Κλινικός Διαιτολόγος – Βιολόγος

Ψάχνετε κάτι;